Werkdruk te hoog? Herken de aap in je baas!gemiddelde leestijd 4 minuten
Werkdruk: ervaar jij ook wel eens stress daardoor? Je bent niet de enige. Dit kan heel vervelend zijn, maar maak je geen zorgen: er is zeker iets aan te doen! Dat je stress hebt is bovendien goed te verklaren: het gedrag van veel mensen, inclusief je baas, komt overeen met dat van apen!
Inhoud
Werkdruk komt soms door oerdriften, net als bij apen
Is het jou op je werkplek ook wel eens opgevallen dat als je baas een grapje maakt iedereen op kantoor meteen hard lacht? Zelfs als het helemaal niet zo’n leuke grap was?
Dat veel mensen stress hebben? En waarom heeft de directeur eigenlijk de grootste kamer en een eigen parkeerplaats?
Misschien wist je het nog niet, maar je werkplek is eigenlijk gewoon een apenrots. Veel gedrag van je baas en je collega’s lijkt sterk op het gedrag van apen. Schrijver en bioloog Patrick van Veen schreef er een boek over, dat inmiddels een ware bestseller is geworden.
Wie dit boek leest (wij raden de herziene editie aan), begrijpt veel meer over apen én over het ervaren van werkdruk.
Stel: het bedrijf waar je werkt krijgt een nieuwe directeur. Je zult zien dat na een jaar de meeste managers zijn vertrokken. Ze hebben allemaal een nieuwe baan gevonden, bij een ander bedrijf. Toeval? Nou, nee… Welke oerdriften hiervoor gezorgd hebben, beschrijft Patrick van Veen in zijn boek door een vergelijking te maken met apen.
Elke groep gorilla’s heeft bijvoorbeeld een leider. Deze top-aap blijft de baas zolang hij de sterkste is en zorgt voor het meeste nageslacht. Hoe sneller hij de kinderen van zijn voorganger uit de wereld helpt, des te eerder kan hij zelf nakomelingen verwekken. Daarom gaat de nieuwe leider bij gorilla’s vaak als een razende te keer, waarbij hij alle jonge aapjes vermoordt.
Terug naar het voorbeeld: voor de nieuwe directeur zijn de zittende managers en anders sleutelfiguren de ‘nakomelingen’ van zijn voorganger. Deze zal hij (of zij) zo snel mogelijk vervangen door eigen kindjes, namelijk werknemers die hij of zij zelf kiest en benoemt.
Werkdruk wordt verhoogd door imponeergedrag
Bij apen (be)vestigt het alfamannetje zijn plek aan de top door imponeergedrag, het opeisen van de vrouwtjes en het verdelen van het aanwezige voedsel (na eerst zelf te hebben gegeten).
In de mensenwereld moet ook de directeur zijn plekje op de apenrots veroveren. ‘Al lijkt alles van bovenaf goed geregeld, we blijven gewoon een groep apen die zelf willen bepalen wie baas boven baas is,’ stelt Patrick van Veen.
Vandaar dat de directeur flink wat imponeergedrag zal vertonen om in de biologische structuur aan de macht te blijven. Dat gaat een stuk verder dan de uiterlijke verschijnselen die bij de functie horen, zoals de grootste kamer, een eigen parkeerplaats en een persoonlijke secretaresse.
Van Veen: ‘In bedrijven wordt het spel van verdelen en heersen, het afstraffen en vernederen, het belonen en opofferen net zo hard gespeeld als bij onze mede-mensapen in de natuur.’
Werkdruk leidt tot stress, piekeren, zorgen
De constante strijd om de macht zorgt bij mensen in organisaties voor hoge werkdruk en veel stress. Op zichzelf is stress een normale biologische reactie, die leidt tot vechten of vluchten.
Het wordt pas vervelend als onze stress-computer op hol slaat en we er slecht van kunnen slapen. We verliezen ons optimisme en zelfvertrouwen en hebben er geen plezier meer in ons werk.
Apen gaan daar anders mee om: ze vechten conflicten hard uit, maar dan is het ook echt opgelost. De verliezer maakt het weer goed met de winnaar door deze uitgebreid te gaan vlooien. Zo komt alles weer in evenwicht in de dierenwereld.
Wij mensen zijn minder goed in stress verlagen. We lijden onder de hoge werkdruk, gaan piekeren, ons zorgen maken en soms krijgen we zelfs een slaaptekort. Zowel in het uitvechten als in de verzoening zijn we halfzacht. Elkaar aanraken is taboe.
Onze manier van communiceren is gebrekkig, omdat we ons te veel van onszelf bewust zijn.
Apen snuffelen na het ontwaken even aan elkaar, ze weten dan precies hoe de vlag erbij staat. Stress verminderen gaat bij hen op een natuurlijke manier. Wij mensen maskeren onze geur opzettelijk met parfum en deodorant.
Hoewel geleerden zeggen dat 85 procent van de communicatie non-verbaal is, sturen we elkaar e-mails en we zijn verbaasd als de ontvanger de boodschap totaal anders opvat dan we hem hadden bedoeld.
Ziekteverzuim: ligt het aan de directie?
Volgens Patrick van Veen kunnen we niet alleen veel leren van apen in de dierentuin, maar ook van hun oppassers. Zij observeren de apen in een groep, pikken signalen op en leggen verbanden tussen gedragingen en gebeurtenissen. In organisaties is dat heel anders. Zoals Van Veen opmerkt: ‘een hoog ziekteverzuim zal men zelden toeschrijven aan falend directiebeleid.’
Als er in de dierentuin een nieuwe aap bij komt, gaan de oppassers voorzichtig te werk: wat zal het effect zijn op de groep? Wordt de sociale structuur niet te veel verstoord?
Hoe anders is dit als er een nieuwe functionaris wordt aangesteld in een organisatie! ‘Bij een fusie is het bedrijf het middelpunt en niet de mensen. Er wordt vaak veel flexibiliteit van mensen verwacht zonder dat daar iets tegenover staat.’
Drie dingen die wij van apen kunnen leren
1. Imponeren is instinct
Onthoud dat imponeergedrag een natuurlijk instinct is. Laat je baas af en toe maar even op zijn of haar borst trommelen en trek je er verder niet te veel van aan.
2. Let op lichaamstaal
De meeste communicatie is non-verbaal. Communiceer minder via mail of appjes en meer face-to-face. Let daarbij op de lichaamstaal van de ander.
3. Stop met piekeren
Verminder stress en hoge werkdruk door te stoppen met piekeren. Apen zijn hebben soms stress, maar dat duurt nooit lang. Even later zijn ze al weer met elkaar aan het spelen.
Nooit meer zorgen of stress? Het kan!
We kunnen ons voorstellen dat je ondanks het goede voorbeeld van de apen toch meer stress ervaart dan je lief is. Stress ontstaat vaak door werk, maar het kan ook komen door problemen thuis. Soms is het zelfs moeilijk te verklaren. Heb jij dat ook en wil je er vanaf komen? Elke avond rust in je hoofd?
Je kunt leren om weer ontspannen en positief te leven. Het is een kwestie van geloven in jezelf. Meer vertrouwen, meer optimisme en meer plezier! Breng je leven in balans en stop voorgoed met piekeren. Het is makkelijker dan je denkt! Nieuwsgierig geworden? Klik dan op deze link: